Wat heeft tenenkaas met malaria te maken?
In 2006 hebben de Wageningse insectenonderzoekers Bart Knols en Ruurd de Jong de Ig-Nobelprijs gewonnen voor hun onderzoek naar de aantrekkingskracht van Limburgse kaas op malariamuggen. Knols en De Jong bewezen met hun onderzoek dat de schadelijke Afrikaanse malariamug wordt aangetrokken door menselijke voetengeur. Limburgse kaas, die in Limburg ook wel stinkkaas heet, ruikt naar zweetvoeten.
Lokmiddel
Het Wageningse onderzoek naar malariamuggen is wereldwijd toonaangevend. In Afrika had de bioloog al ontdekt dat hij steeds in de voeten, enkels en het gezicht gestoken werd. In Wageningen werd samen met Ruurd de Jong duidelijk dat het ging om de 300 lichaamsgeuren die mensen hebben. Bij het hoofd was het vooral kooldioxide en bij de voeten tenenkaas aantrekkelijk voor malariamuggen. De Limburgse kaas Rommedou die vervolgens door de mevrouw van een Wagenings kaaswinkeltje onbewogen als zweetvoetenkaas op de toonbank werd gelegd leverde later in de kelder van het laboratorium het bewijs. De ontdekking dat de Afrikaanse mug op voetengeur afkomt, was dan ook belangwekkend voor de bestrijding van het schadelijke dier. Knols en De Jong zijn daarna doorgegaan en kwamen via tenenkaas bij Limburgse kaas als lokmiddel terecht. Het verhaal wil, volgens een woordvoerder van de Wageningen Universiteit, dat Limburgse kaas oorspronkelijk door Belgische monniken met de voeten werd bewerkt. Daardoor kwamen bacteriën in de kaas terecht die voor de specifieke geur en smaak zorgen. Nog steeds zijn bacteriën uit de stinkkaas ook te vinden op mensenvoeten.
Ig-Nobelprijs
De Ig-Nobelprijs is een parodie op de echte Nobelprijzen en wordt jaarlijks in tien categorieën uitgereikt op de Harvard University in Boston (VS). Wetenschappelijk onderzoek dat – zoals insiders omschrijven – eerst aan het lachen maakt en daarna tot denken aan zet. Daarom worden de Ig-Nobelprijzen door echte Nobelprijswinnaars uitgereikt.De Ig-Nobelprijs bevat een Engels woordgrapje: Ig is een afkorting van ignoble ofwel eerloos, onwaardig. Inmiddels is Knols wereldspecialist op het gebied van muggen en tropische infectieziekten. Zijn site en blog wordt wereldwijd bezocht en gevolgd.